Kronik Yorgunluk Nedir, Kronik Yorgunluk Belirtileri Nelerdir?
Kronik yorgunluk nedeni bilinmeyen, kalıcı olan ve hastanın fonksiyonel kapasitesini sınırlayarak çeşitli sorunlara yol açan yoğun yorgunluk ile karakterize edilir. Yorgunluk tıbbi terminolojide bir dinlenme süresinden sonra iyileşmeyen fiziksel ve zihinsel faaliyetleri yürütmede zorluk hissidir. Eğer sürekli yorgunluk hali dinlenme ile azalmıyorsa ve sistematik fiziksel belirtiler meydana getiriyorsa nedeni kronik yorgunluk olabilir. Başka hiçbir tıbbi durumla açıklanamayan ve çeşitli semptomlara neden olan kronik yorgunluk aktif hayatı olumsuz etkiler. Kronik yorgunluk daha çok 40’lı ve 50’li yaşlarda görülür. Kronik yorgunluğu olan kişiler aktif olmasalar bile kendilerini sık sık yorgun hissederler. Hastalığın temel semptomu efor sonrası halsizliktir. Kronik yorgunluk günlük aktiviteler sırasında çalışma yeteneğini azaltabilir. Bu durum aniden başlayabileceği gibi aylar ve yıllar içinde kademeli olarak da başlayabilir. Kronik yorgunlukta aktivite seviyesi kişiden kişiye değişir. Hastalığın şiddetine göre yapılan aktivitelerde hissedilen yorgunluk seviyesi de değişebilir. Örneğin; hastalığın şiddeti hafifse yürüyüşe ya da koşuya çıktıktan sonra yorgunluk yaşanabilir. Rahatsızlığın şiddeti yüksek ise kitap okumak ya da dişleri fırçalamak gibi faaliyetler bile yorucu olabilir. Halsizlik belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Kronik yorgunluk nedir belirlemek için semptomların gözlemlenmesi oldukça önemlidir.
Kronik Yorgunluk Belirtileri
Kronik yorgunluk vücut sistemini ve işlevlerini çeşitli şekillerde etkileyen karmaşık bir durumdur. Kronik halsizlik olarak da bilinen hastalığın semptomları genellikle başka tıbbi sorunların semptomlarına benzerlik gösterir. Bu nedenle hastalığı teşhis etmek zordur. Kronik yorgunluk belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak genel semptomları şu şekilde ifade edebiliriz:
• Daha önce yapılabilen aktivitelerin yapılmasında azalma:
Kronik yorgunluğu olanlar günlük aktiviteleri yerine getirmekte zorlanırlar. Normalde kolaylıkla yapılabilecek gündelik işleri yapamazlar. Takatsizlik sebepleri nelerdir sorusunun yanıtı bazı durumlarda kronik yorgunluk kaynaklı aktivite yapamama durumu olabilir. Yorgunluk temel semptom olarak belirgindir.
• Yorgunluk:
Ortaya çıkan yorgunluk daha önce olmayan bir durumdur. Dinlenmekle geçmez, şiddetlidir ve herhangi zorlayıcı bir faaliyetten de kaynaklanmaz.
• Fiziksel veya zihinsel efordan sonra halsizlik:
Kronik yorgunluk yaşayan kişiler herhangi bir aktivite gerçekleştirdikten sonra bitkin düşerler. Bazı durumlarda duş almak ya da markete gitmek bile aşırı halsizliğe neden olabilir. Aşırı yorgunluk hissi yapılan herhangi bir faaliyetten sonra gelebilir.
• Kronik uykusuzluk ve diğer uyku bozuklukları:
Uyku sorunları kronik yorgunluk belirtileri arasında öne çıkan sorunlardır. Kişiden kişiye değişmekle beraber uyku kalitesinde azalma görülen bir belirtidir.
• Unutkanlık, konsantrasyon sorunları, ayrıntıları takip edememe:
Bu durum beyin sisi olarak da adlandırılır. Günlük hayatta sıklıkla ortaya çıkar. Konsantrasyon sorunları, unutkanlık ve buna bağlı ayrıntıları kaçırma belirtileri oldukça sıklaşır.
• Ayakta dururken veya dik otururken semptomların kötüleşmesi:
Buna “ortostatik intolerans" denir. Ayağa kalkarken veya otururken baş dönmesi veya baygınlık hissedebilirsiniz. Ayrıca görme değişiklikleriniz olabilir veya noktalar görebilirsiniz.
Diğer fiziksel belirtiler:
• Şişlik veya kızarıklık olmaksızın eklem ağrısı, kas ağrıları kas güçsüzlüğü veya geçmişte yaşadıklarınızdan farklı baş ağrıları
• Boğaz ağrısı, boyunda veya koltuk altında ağrılı lenf düğümleri, titreme ve gece terlemeleri
• İrritabl bağırsak sendromu gibi sindirim sorunları
• Alerjiler
• Gürültüye, yiyeceklere, kokulara veya kimyasallara karşı hassasiyet
Kronik Yorgunluk Neden Olur?
Kronik yorgunluğun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bazı görüşler hastalığın nedenlerine dair fikir edinmemizi sağlıyor. Ancak öncelikle şunu açıklığa kavuşturmak gerekiyor. Yorgunluk neden olur, yorgunluğun kronik yorgunlukla ilişkisi var mıdır diye düşünebilirsiniz. Ancak bu iki konu birbirinden farklıdır. Yorgunluk doğal bir fizyolojik sonuçtur. Kronik yorgunluk ise bir dizi karmaşık etkiyle gelişen semptomlarla ortaya çıkan bir hastalıktır. İnsan kendini neden yorgun hisseder sorusunun yanıtı da kişiden kişiye değişebilir. Ancak kronik yorgunlukta bazı semptomlar yorgunluğu farklı boyutlara taşır. Kronik yorgunluğun tahmin edilen nedenleri arasında şunlar bulunur:
• Genetik: Aile geçmişinde kronik yorgunluk varsa bu hastalığa sahip olma riskinin daha fazla olduğu düşünülür.
• Enfeksiyonlar: Bazı insanların viral ve bakteriyel enfeksiyonlar geçirdikten sonra kronik yorgunluk geliştirdikleri görülmüştür.
• Fiziksel ya da duygusal travma: Yaralanma, ameliyat ya da duygusal stres sonrası kronik yorgunluk gelişmesi yaygındır.
• Enerji kullanımı ile ilgili sorunlar: Kronik yorgunluğu olan bazı kişiler başta yağlar ve şekerler olmak üzere vücudun yakıtını enerjiye dönüştürmekte sorun yaşarlar
• Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar
• Hormon dengesizliği
Kronik Yorgunluk İnsanları Nasıl Etkiler
Kronik yorgunluk karmaşık ve hayatı engelleyici bir hastalıktır. Beyin, kaslar, sinir sistemi, bağışıklık sistemi, kalp ve damar sistemi gibi vücudun birçok bölümünü etkiler. Farklı insanlar kronik yorgunluktan farklı şekillerde etkilenir. Çabuk yorulma herkeste görülen bir semptomdur. Kronik yorgunluğun yaratabileceği engellilik seviyesi dört temel seviyede sınıflandırılır:
• Hafif: Hastalık öncesi aktivitede %50 azalma
• Orta: Çoğunlukla eve bağlı
• Şiddetli: Çoğunlukla yatalak
• Çok şiddetli: Tamamen yatalak, beslenme ve hidrasyon da dahil olmak üzere temel faaliyetlerde yardıma ihtiyaç duyuyor.
Çoğu insan için kronik yorgunluk ömür boyu süren bir hastalıktır. Bazı hastalarda durum giderek kötüleşebilirken bazı hastalarda sabit kalabilir. Tedavi ve destek yaşam kalitesini arttırabilir. Kendini sürekli yorgun hissetmek hayat kalitesini oldukça kötü etkiler. Bu nedenle kronik yorgunluk yaşayan kişilerin yaşam tarzında önemli değişiklikler yapması ve destek alması gerekir.
Kronik Yorgunluk Teşhisi Nasıl Olur?
Ne yazık ki kronik yorgunluğu teşhis etmek için belirli herhangi bir test bulunmuyor. Genel olarak uzman doktorlar semptomlara neden olabilecek diğer tıbbi sorunları eleyerek, bu alanda kabul görmüş tanı kriterlerine göre teşhislerini koyarlar. Hep yorgun olmak hastaların ilk şikâyet ettikleri sorunlardan biridir. Ulusal Tıp Akademisi kronik yorgunluk için tanı kriterleri şu şekilde sıralıyor:
1- En az 6 ay boyunca işlevsellikte azalma ve derin yorgunluğun artması. Kişi hastalanmadan önce gerçekleştirdiği aktiviteleri aynı düzeyde gerçekleştiremez. Yorgunluk önemli bir çabanın sonucu değildir ve dinlenmekle geçmez.
2- Egzersiz sonrası halsizlik.
3- Dinlendirici olmayan uyku.
Ayrıca kronik yorgunluğun teşhisi şu iki semptomdan en az birinin görülmesini de gerektirir:
1- Bilişsel bozukluk (hafıza, kelime bulma, anlama vb. ile ilgili zorluk).
2- Ortostatik intolerans (yatıldığı zaman azalan ya da tamamen kaybolan çarpıntı, baş dönmesi, terleme yanında ayaktayken mide bulantısı gibi semptomlar).
Kronik yorgunluğunun teşhis edilme sürecinde hasta ve doktor iletişimi oldukça önemlidir. Hastanın semptomlarının diğer hastalık semptomlarından ayırt edilmesi gerekir. Yorgunluk hastalıkların temel belirtileri arasında yer alır. Bu nedenle yorgunluğun farklı hastalıklardan kaynaklanmadığı tespit edilmelidir.
Kronik Yorgunluğun Tedavisi Var mıdır?
Kronik yorgunluğun bilinen ve etkili herhangi bir tedavisi yoktur. Ancak bazı tedavi yöntemleri hastalığın etkilerini azaltabilir. Halsizlik nedenleri nelerdir araştırılarak tedavi yöntemleri planlanabilir. Bilişsel davranışçı terapi ve egzersiz hastalığın tedavisinde uygulanan yöntemler arasında yer alır. Tedavi, aşağıdakilerin bir kombinasyonunu içerir:
• Uyku yönetimi teknikleri
• Ağrı, rahatsızlık ve ateşi azaltan ilaçlar
• Anksiyete tedavisi için ilaçlar (anksiyete önleyici ilaçlar)
• Depresyon tedavisi için kullanılan ilaçlar (antidepresan ilaçlar)
• Sağlıklı diyet
Bazı hastalarda yorgunluğu tetikleyen nedenler tespit edilebilir. Bu durumlarda nedenlerin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılabilir.
Aşırı Halsizlik Sebepleri Nelerdir?
Aşırı halsizlik sorunun altında da birçok farklı neden yatabilir. Birçok hastalık aşırı halsizliğe neden olabilir. Aşırı halsizlik sebepleri arasında vitamin ve mineral eksikliği ilk sırada yer alır. Tiroit hormonlarındaki düzensizlikler ya da bozukluklar da bu tarz bir halsizliğe neden olabilir. Depresyon aşırı halsizliğe neden olabilen psikolojik bir rahatsızlıktır. “Psikolojik yorgunluk nasıl geçer?” sorusu ise depresyon tedavisi ile ilgili bir soru olarak değerlendirilebilir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi olmadan psikolojik yorgunluk geçmeyebilir.
İştahsızlık konusu da depresyon ve psikolojik sorunlarla bağlantılı olabilir. Birçok psikolojik sorun iştahsızlık ve uyku sorunları gibi durumları beraberinde getirebilir. Genellikle bu konularla birlikte hissedilen enerji düşüklüğü de fiziksel yorgunlukla ilişkilidir. Aşırı halsizlik, enerji düşüklüğü ve psikolojik yorgunluk gibi sorunlar çok uzun süreli olarak yaşanıyorsa kronik yorgunluk hastalığı riskinden şüphe edilebilir.
Sağlıklı bir yaşam tarzının olmaması da genel olarak yorgunluk, enerji düşüklüğü gibi sorunlara yol açabilir. Sağlıklı beslenerek egzersiz yaparak, stresten uzak durarak daha dinç ve enerjik hissedebilirsiniz.
Kaynak:
https://www.nih.gov/mecfs
https://www.commondataelements.ninds.nih.gov/Myalgic%20Encephalomyelitis/Chronic%20Fatigue%20Syndrome
https://www.medscape.org/viewarticle/964157?src=acdmpart_cdc_964157
https://www.webmd.com/chronic-fatigue-syndrome/what-is-chronic-fatigue-syndrome
Kronik Yorgunluk Nedir, Kronik Yorgunluk Belirtileri Nelerdir?
Kronik yorgunluk nedeni bilinmeyen, kalıcı olan ve hastanın fonksiyonel kapasitesini sınırlayarak çeşitli sorunlara yol açan yoğun yorgunluk ile karakterize edilir. Yorgunluk tıbbi terminolojide bir dinlenme süresinden sonra iyileşmeyen fiziksel ve zihinsel faaliyetleri yürütmede zorluk hissidir. Eğer sürekli yorgunluk hali dinlenme ile azalmıyorsa ve sistematik fiziksel belirtiler meydana getiriyorsa nedeni kronik yorgunluk olabilir. Başka hiçbir tıbbi durumla açıklanamayan ve çeşitli semptomlara neden olan kronik yorgunluk aktif hayatı olumsuz etkiler. Kronik yorgunluk daha çok 40’lı ve 50’li yaşlarda görülür. Kronik yorgunluğu olan kişiler aktif olmasalar bile kendilerini sık sık yorgun hissederler. Hastalığın temel semptomu efor sonrası halsizliktir. Kronik yorgunluk günlük aktiviteler sırasında çalışma yeteneğini azaltabilir. Bu durum aniden başlayabileceği gibi aylar ve yıllar içinde kademeli olarak da başlayabilir. Kronik yorgunlukta aktivite seviyesi kişiden kişiye değişir. Hastalığın şiddetine göre yapılan aktivitelerde hissedilen yorgunluk seviyesi de değişebilir. Örneğin; hastalığın şiddeti hafifse yürüyüşe ya da koşuya çıktıktan sonra yorgunluk yaşanabilir. Rahatsızlığın şiddeti yüksek ise kitap okumak ya da dişleri fırçalamak gibi faaliyetler bile yorucu olabilir. Halsizlik belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Kronik yorgunluk nedir belirlemek için semptomların gözlemlenmesi oldukça önemlidir.
Kronik Yorgunluk Belirtileri
Kronik yorgunluk vücut sistemini ve işlevlerini çeşitli şekillerde etkileyen karmaşık bir durumdur. Kronik halsizlik olarak da bilinen hastalığın semptomları genellikle başka tıbbi sorunların semptomlarına benzerlik gösterir. Bu nedenle hastalığı teşhis etmek zordur. Kronik yorgunluk belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak genel semptomları şu şekilde ifade edebiliriz:
• Daha önce yapılabilen aktivitelerin yapılmasında azalma:
Kronik yorgunluğu olanlar günlük aktiviteleri yerine getirmekte zorlanırlar. Normalde kolaylıkla yapılabilecek gündelik işleri yapamazlar. Takatsizlik sebepleri nelerdir sorusunun yanıtı bazı durumlarda kronik yorgunluk kaynaklı aktivite yapamama durumu olabilir. Yorgunluk temel semptom olarak belirgindir.
• Yorgunluk:
Ortaya çıkan yorgunluk daha önce olmayan bir durumdur. Dinlenmekle geçmez, şiddetlidir ve herhangi zorlayıcı bir faaliyetten de kaynaklanmaz.
• Fiziksel veya zihinsel efordan sonra halsizlik:
Kronik yorgunluk yaşayan kişiler herhangi bir aktivite gerçekleştirdikten sonra bitkin düşerler. Bazı durumlarda duş almak ya da markete gitmek bile aşırı halsizliğe neden olabilir. Aşırı yorgunluk hissi yapılan herhangi bir faaliyetten sonra gelebilir.
• Kronik uykusuzluk ve diğer uyku bozuklukları:
Uyku sorunları kronik yorgunluk belirtileri arasında öne çıkan sorunlardır. Kişiden kişiye değişmekle beraber uyku kalitesinde azalma görülen bir belirtidir.
• Unutkanlık, konsantrasyon sorunları, ayrıntıları takip edememe:
Bu durum beyin sisi olarak da adlandırılır. Günlük hayatta sıklıkla ortaya çıkar. Konsantrasyon sorunları, unutkanlık ve buna bağlı ayrıntıları kaçırma belirtileri oldukça sıklaşır.
• Ayakta dururken veya dik otururken semptomların kötüleşmesi:
Buna “ortostatik intolerans" denir. Ayağa kalkarken veya otururken baş dönmesi veya baygınlık hissedebilirsiniz. Ayrıca görme değişiklikleriniz olabilir veya noktalar görebilirsiniz.
Diğer fiziksel belirtiler:
• Şişlik veya kızarıklık olmaksızın eklem ağrısı, kas ağrıları kas güçsüzlüğü veya geçmişte yaşadıklarınızdan farklı baş ağrıları
• Boğaz ağrısı, boyunda veya koltuk altında ağrılı lenf düğümleri, titreme ve gece terlemeleri
• İrritabl bağırsak sendromu gibi sindirim sorunları
• Alerjiler
• Gürültüye, yiyeceklere, kokulara veya kimyasallara karşı hassasiyet
Kronik Yorgunluk Neden Olur?
Kronik yorgunluğun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bazı görüşler hastalığın nedenlerine dair fikir edinmemizi sağlıyor. Ancak öncelikle şunu açıklığa kavuşturmak gerekiyor. Yorgunluk neden olur, yorgunluğun kronik yorgunlukla ilişkisi var mıdır diye düşünebilirsiniz. Ancak bu iki konu birbirinden farklıdır. Yorgunluk doğal bir fizyolojik sonuçtur. Kronik yorgunluk ise bir dizi karmaşık etkiyle gelişen semptomlarla ortaya çıkan bir hastalıktır. İnsan kendini neden yorgun hisseder sorusunun yanıtı da kişiden kişiye değişebilir. Ancak kronik yorgunlukta bazı semptomlar yorgunluğu farklı boyutlara taşır. Kronik yorgunluğun tahmin edilen nedenleri arasında şunlar bulunur:
• Genetik: Aile geçmişinde kronik yorgunluk varsa bu hastalığa sahip olma riskinin daha fazla olduğu düşünülür.
• Enfeksiyonlar: Bazı insanların viral ve bakteriyel enfeksiyonlar geçirdikten sonra kronik yorgunluk geliştirdikleri görülmüştür.
• Fiziksel ya da duygusal travma: Yaralanma, ameliyat ya da duygusal stres sonrası kronik yorgunluk gelişmesi yaygındır.
• Enerji kullanımı ile ilgili sorunlar: Kronik yorgunluğu olan bazı kişiler başta yağlar ve şekerler olmak üzere vücudun yakıtını enerjiye dönüştürmekte sorun yaşarlar
• Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar
• Hormon dengesizliği
Kronik Yorgunluk İnsanları Nasıl Etkiler
Kronik yorgunluk karmaşık ve hayatı engelleyici bir hastalıktır. Beyin, kaslar, sinir sistemi, bağışıklık sistemi, kalp ve damar sistemi gibi vücudun birçok bölümünü etkiler. Farklı insanlar kronik yorgunluktan farklı şekillerde etkilenir. Çabuk yorulma herkeste görülen bir semptomdur. Kronik yorgunluğun yaratabileceği engellilik seviyesi dört temel seviyede sınıflandırılır:
• Hafif: Hastalık öncesi aktivitede %50 azalma
• Orta: Çoğunlukla eve bağlı
• Şiddetli: Çoğunlukla yatalak
• Çok şiddetli: Tamamen yatalak, beslenme ve hidrasyon da dahil olmak üzere temel faaliyetlerde yardıma ihtiyaç duyuyor.
Çoğu insan için kronik yorgunluk ömür boyu süren bir hastalıktır. Bazı hastalarda durum giderek kötüleşebilirken bazı hastalarda sabit kalabilir. Tedavi ve destek yaşam kalitesini arttırabilir. Kendini sürekli yorgun hissetmek hayat kalitesini oldukça kötü etkiler. Bu nedenle kronik yorgunluk yaşayan kişilerin yaşam tarzında önemli değişiklikler yapması ve destek alması gerekir.
Kronik Yorgunluk Teşhisi Nasıl Olur?
Ne yazık ki kronik yorgunluğu teşhis etmek için belirli herhangi bir test bulunmuyor. Genel olarak uzman doktorlar semptomlara neden olabilecek diğer tıbbi sorunları eleyerek, bu alanda kabul görmüş tanı kriterlerine göre teşhislerini koyarlar. Hep yorgun olmak hastaların ilk şikâyet ettikleri sorunlardan biridir. Ulusal Tıp Akademisi kronik yorgunluk için tanı kriterleri şu şekilde sıralıyor:
1- En az 6 ay boyunca işlevsellikte azalma ve derin yorgunluğun artması. Kişi hastalanmadan önce gerçekleştirdiği aktiviteleri aynı düzeyde gerçekleştiremez. Yorgunluk önemli bir çabanın sonucu değildir ve dinlenmekle geçmez.
2- Egzersiz sonrası halsizlik.
3- Dinlendirici olmayan uyku.
Ayrıca kronik yorgunluğun teşhisi şu iki semptomdan en az birinin görülmesini de gerektirir:
1- Bilişsel bozukluk (hafıza, kelime bulma, anlama vb. ile ilgili zorluk).
2- Ortostatik intolerans (yatıldığı zaman azalan ya da tamamen kaybolan çarpıntı, baş dönmesi, terleme yanında ayaktayken mide bulantısı gibi semptomlar).
Kronik yorgunluğunun teşhis edilme sürecinde hasta ve doktor iletişimi oldukça önemlidir. Hastanın semptomlarının diğer hastalık semptomlarından ayırt edilmesi gerekir. Yorgunluk hastalıkların temel belirtileri arasında yer alır. Bu nedenle yorgunluğun farklı hastalıklardan kaynaklanmadığı tespit edilmelidir.
Kronik Yorgunluğun Tedavisi Var mıdır?
Kronik yorgunluğun bilinen ve etkili herhangi bir tedavisi yoktur. Ancak bazı tedavi yöntemleri hastalığın etkilerini azaltabilir. Halsizlik nedenleri nelerdir araştırılarak tedavi yöntemleri planlanabilir. Bilişsel davranışçı terapi ve egzersiz hastalığın tedavisinde uygulanan yöntemler arasında yer alır. Tedavi, aşağıdakilerin bir kombinasyonunu içerir:
• Uyku yönetimi teknikleri
• Ağrı, rahatsızlık ve ateşi azaltan ilaçlar
• Anksiyete tedavisi için ilaçlar (anksiyete önleyici ilaçlar)
• Depresyon tedavisi için kullanılan ilaçlar (antidepresan ilaçlar)
• Sağlıklı diyet
Bazı hastalarda yorgunluğu tetikleyen nedenler tespit edilebilir. Bu durumlarda nedenlerin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılabilir.
Aşırı Halsizlik Sebepleri Nelerdir?
Aşırı halsizlik sorunun altında da birçok farklı neden yatabilir. Birçok hastalık aşırı halsizliğe neden olabilir. Aşırı halsizlik sebepleri arasında vitamin ve mineral eksikliği ilk sırada yer alır. Tiroit hormonlarındaki düzensizlikler ya da bozukluklar da bu tarz bir halsizliğe neden olabilir. Depresyon aşırı halsizliğe neden olabilen psikolojik bir rahatsızlıktır. “Psikolojik yorgunluk nasıl geçer?” sorusu ise depresyon tedavisi ile ilgili bir soru olarak değerlendirilebilir. Bazı durumlarda ilaç tedavisi olmadan psikolojik yorgunluk geçmeyebilir.
İştahsızlık konusu da depresyon ve psikolojik sorunlarla bağlantılı olabilir. Birçok psikolojik sorun iştahsızlık ve uyku sorunları gibi durumları beraberinde getirebilir. Genellikle bu konularla birlikte hissedilen enerji düşüklüğü de fiziksel yorgunlukla ilişkilidir. Aşırı halsizlik, enerji düşüklüğü ve psikolojik yorgunluk gibi sorunlar çok uzun süreli olarak yaşanıyorsa kronik yorgunluk hastalığı riskinden şüphe edilebilir.
Sağlıklı bir yaşam tarzının olmaması da genel olarak yorgunluk, enerji düşüklüğü gibi sorunlara yol açabilir. Sağlıklı beslenerek egzersiz yaparak, stresten uzak durarak daha dinç ve enerjik hissedebilirsiniz.
Kaynak:
https://www.nih.gov/mecfs
https://www.commondataelements.ninds.nih.gov/Myalgic%20Encephalomyelitis/Chronic%20Fatigue%20Syndrome
https://www.medscape.org/viewarticle/964157?src=acdmpart_cdc_964157
https://www.webmd.com/chronic-fatigue-syndrome/what-is-chronic-fatigue-syndrome
